Muthiyangana Raja maha Viharaya, Badulla, Sri LAnka

Muthiyangana Raja Maha Viharaya lies in the middle of the busy city of Baddulla in the Uva province. The History of this temple goes back to the time of Buddha but this area around Badulla (specially Uva Province) goes way back in to the time of 19th - 18th century BC. It is believed a During this time the a mighty king called Ravana was ruling this the country with Badulla as the capital. It is also believed that the War of Rama and Ravana in the Indian Epic also happened in this area. There are many places and names which identifies this area (such as Seetha Eliya, Seetha Kotuwa, Ravana Ella) as the location described in this Indian epic. It is said that the Ravana finally lost the war and winner Vibishana took the capital to Kelaniya and the Uva gradually got lost in history until the 5th century BC.

On the eighth year after attaining Nirvana (in the 5th century BC), the Buddha and 500 Arhaths visited this Island for the third time on the invitation of Naga King Maniakkika to to Kelaniya. On the same visit, Buddha came to Badulla on the invitation of the Deva King Indaka (now elevated to the Deity status), ruler of the Namunukula Mountain Range. At the same location where Buddha made his sermons, the King Indaka built a stupa enshrining some hair and mukthaka Dathu ( drops of sweat turned in to pearls) of Buddha. This is the birth of the Muthiyangana Stupa. This stupa and the temple has been expanded , reconstructed and renovated by many kings during the next 2500 years.

The entrance to the temple is the 'Thorana' of a unknown period. This a unique design with six levels. First level include the main entrance and above it on the second level is a typical Makara (dragon) Head. On the sides of the head are two guard figures and and at the corners are two lion figures.On the third level there are two 'Vamana' figures and at the edge two animals probably lions. These figures are not as clear as the lion figures on the second level. On the center of the 3rd level is a high stand which goes right upto the 4th level and on top of it there is a seating Buddha statue on the fifth level.On the 4th level there are two bulls on the side. The special feature of these bulls are that they are decorated and they have a large humps. Such bulls are a feature of hinduism and this feature indicates some influence of of Hinduism in the making of this structure.5th level is dedicated to the Buddha statue. On the sixth level is 2 peacocks which completes the outline of the structure. 

As you enter the temple is the main image house. At The entrance is a colourful 'Makara Thorana'. Right above the entrance and below the dragon head is a figure of Maithee Bodhisattva. The temple is said to have had 7 Bo trees.but 4 has been destroyed in the recent past. The first Bo tree you would come across is the is the "Maliyadeva Bodhi". This has a special value as this location is said to be the place that the Maliyadeva Thero (who is said to be the last Maha Rahath of this country) made his sermons when he was in Muthiyangana.The last is the most important and the oldest Bo Tree. Located near the Sath Sathi Vihara Ge, is one of the Dethis Maha Bo Trees ( 32 Bo Trees which which originated form Sri Maha Bodhi in Anuradhapura) which was planted by King Devanampiyathissa ( 250-210 BC). In addition to the original protective fence (Bodhigara) there is a gold plated fence now surrounding the tree.

       බුදුරජාණන් වහන්සේ අප මාතෘ භූමිය වෙත වැඩි ගමන් වලදී නිරෝධ සමාපත්ති සුවය විඳි ස්ථාන ලෙස සොළොස්මස්ථාන බුහුමනට පත්රම වේ. ඒ සෑම ස්ථානයක්ම පූජනීය වූ පුදබිම් බවට පත්වී සද්ධා සම්පන්න බෞද්ධයා ගේ ගෞරව බහුමානයට පාත්රය වී ආත්මය හා බැඳී නිධන්ගත වී ඇත.

    ඓතිහාසික මුතියංගන දාගැබ මුතියංගන විහාරය පිහිටා ඇත්තේ වර්තමාන බදුලු දිස්ත්රිපක්කයෙහි. බුදුරජාණන් වහන්සේ ලක්දිවට වැඩම කළ තෙවැනි ගමනේදී මුතියංගන චෛත්ය ය පිහිටි ස්ථානයේ නිරෝධ සමාපත්තියට පැමිණි බවට විශ්වාස කෙරේ. මෙම සෑ ගර්භයේ බුදු සමිදුන්ගේ මුක්තක ධාතුන් වහන්සේ හා කේෂ ධාතුන් වහන්සේලා වැඩ සිටිති. බුදු රජාණන් වහන්සේ සෘධියෙන් ධාතූන් වහන්සේලා බවට පත් කල දාඩිය බිදු වැඩ සිටින ලොව එකම දාගැබ මෙයයි.

     බුද්ධෝ‍ොඝෝෂ හිමියන්‍‍‍ගේ සමන්තපාසාදිකා අටුවාවට අනුව බුද්ධත්ව‍යෙන් අටවන මස ‍වෙසක් ‍‍පො‍ුහෝ දින ලංකාවට වැඩි ‍‍තෙවන ගම‍නේ දී බුදුන් වහන්සේ සමවත් සුවයෙන් වැඩ සිටි පුණ්යෝ භූමියකි. ජෙට්ඨතිස්ස නම් රජ කෙනකු විසින් විශාල කොට තනවනු ලැබ ඇත. දෙතිස්ඵල බෝධින් වහන්සේ නමක්ද මෙහි වැඩ සිටිති. මලියදේව රහතන් වහන්සේ ස්ථාන සැටකදී දේශනා කළ ‘ඡඡක්ක සූත්ර්ය’ අසා සැට දෙනා බැගින් රහත්වූ බවත්, මේ ස්ථානයේදීද එසේ සස රින් මිදී විමුක්තිය ලැබූ බැවින් විමුක්තිය ලැබූ තැන යන අර්ථයෙන් ‘මුතියංගණ’ යැයි නම් තබා ඇත.

මජ්ජිම නිකායට අයත් අටුවාවක මලිය‍නදේව රහතන් වහන්තසේ විසින් ‍‍මෙම ස්ථාන‍සසයේ චරක්ඛ සුත්රමය ‍දේශනා කළ බව සඳහන් ය. තවත් ජනප්ර වාදයකට අනුව ‍‍දෙවන පෑතිස් රජු විසින් ‍මෙහි ‍‍දෙතිස්ඵල ‍බෝධියක් රෝපණය ‍‍කොට ‍චෛත්යෙ ද විශාල ‍‍කොට සාදවා ති‍බේ.

     විහාර ප්‍කාය වේශ‍සයේ ‍‍්තොරණ, චෛත්යෛය, විහාර මන්දිරය සහ අෂ්ඨඵල බෝධිඝරය ‍මෙහි සුවිශේෂී ‍අංගයන් වේ. සමාධිගත බුද්ධ රූපයක් මධ්‍ යයේ ‍දෙපස ‍‍මොණර රූප දෙකකින් ද යුත් ‍මෙහි ඇති මකර ‍‍තොරණ වි‍ාරශේෂත්වයක් හිමි කර ගනී. ගල් පුවරු, ගල් කණු සහ වෙස්සන්තර ජාතකය පිළිඹිබු කරන ‍‍පෙතිකඩ සිතුවමක් මෙහි වේ. ‍‍හපෙරහරින් නමුණුකුල කන්දට මෙම ‍පෙතිකඩ ‍‍ගෙන යාමෙන් වර්ෂාව ඇති වන බව කියයි. 

      කාලයාගේ ඇවෑමෙන් වල් බිහි වී විනාශ වෙමින් පැවති මුතියංගන දාගැබ වර්ථමාන තත්වයෙන් පිළසකර කිරීමේ සුවිශේෂී කර්තව්යි වර්ෂ 1954 මාර්තු මස අද වැනි දිනක එවකට ශ්රීත ලංකාවේ අගමැතිව සිටි ජෝන් කොතලාවල මහතා බදුල්ලේ මුතියංගන චෛත්යව රාජයා ප්රනතිසංස්කරණය සඳහා මුල්ගල තැබීම.

      බෞද්ධ ඉතිහාස කතාව හා දක්වන සම්බන්ධතාවය නිසා මුතියංගනය රජමහා විහාරය ලංකාවේ සිද්ධස්ථාන අතර ප්රතධාන සිද්ධස්ථානයකි. ඌව පළාතේ විහාරස්ථානයන් අතර මෙය දෙවැනි වන්නේ මහියංගනයට පමණි. ගිරි මේඛලාවකින් වටවූ සොභාව සෞන්දර්යයෙන් සපිරි බදුලු පුරවරයේ සොඳුරු පරිසරය සැදැහැති ලකුණෙන් පහන් කරවීමට මේ ඓතිහාසික මුතියංගන මහා සෑ රදුන් සමන් වී සිටියි.

{Taken From Internet}